Ülkemizde ve dünyada en çok kullanılan takviye ürünlerin başında gelen balık yağı faydaları fiziksel ve bilişsel olmak üzere iki farklı türde kendini gösterir. Yetişkinler ve çocuklar için farklı şekillerde üretilse de başlıca faydaları ortak olan balık yağları, bağışıklık sisteminin gelişmesinden kemik sağlığına; depresyondan Alzheimer’a kadar birçok hastalığın üzerinde önleyici bir görev üstlenir. 

Balık Yağı Nedir? Ne İşe Yarar?

Sağlık üzerindeki faydaları saymakla bitmeyen, omega 3 yağ asitlerinin en iyi kaynağı olan balık yağı hapı özellikle somon, ton balığı ve uskumru gibi yağlı balıklardan elde edilen bir kaynaktır. Omega 3 yağ asitlerinin yanı sıra içerisinde D vitamini de bulunduran balık yağı takviyeleri gencinden yaşlısına kadar herkesin kullandığı bir üründür.

Gerek fizyolojik gerekse psikolojik açıdan birçok faydası bulunan balık yağı hapı kalp-damar hastalıkları, depresyon ya da dikkat bozukluğu gibi ruhsal hastalıklarının iyileşmesinde oynadığı rolün yanı sıra, anne karnındaki bebeklerin sağlıklı bir gelişim dönemi geçirmelerine de fayda sağlar. 

Omega 3 ve Balık Yağı Farkı Nedir?

Omega-3 yağ asitlerinin en iyi kaynağı olan balık yağı, yağlı balıklardan ve diğer besinlerden elde edilen bir kaynaktır. Dolayısıyla Omega-3 ve balık yağı arasında bir fark bulunmaz.

Balık Yağını Kimler Kullanabilir?

Balık yağı, çocuklar, gençler ve yetişkinler olmak üzere her yaş grubundan insanlar tarafından kullanılabilir. Kişi eğer yeterince balık tüketemiyorsa ya da özel bir sağlık durumu varsa, balık yağını takviye ürün olarak tüketebilir.

Özellikle kalp hastalığı olan kişiler, hamileler, menopoz döneminden geçen kadınlar, kolesterolü yüksek olanlar ve depresyon eğilimi bulunanlar doktor tavsiyesi ile balık yağı kullanmaya başlayabilirler. 


Anne Çocuğuna Şırınga İle Balık Yağı içiriyor 

Çocuklar İçin Balık Yağı

Çocuklar için üretilen balık yağları her şeyden önce formlarıyla öne çıkan ürünlerdir. Zira bu ürünlerin kokusu çocukların ekseriyetle hoşuna gitmediği için şurup ya da çiğnenebilir tabletler halinde satışa sunulur. Gelişim çağlarının zirvesinde olan çocuklar için balık yağları, onların göz sağlıkları, kemik gelişimleri, bağışıklık sistemleri ve cilt dokuları üzerinde etkili bir role sahiptir. Çocuklarda balık yağı kullanımı, günde 1-2 kez olacak şekilde ayarlanmalı, tüketimi tok karnına yapılmalıdır. Unutmayınız ki, tok karna tüketilen balık yağlarının etki alanı genişler ve daha kolay sindirim sağlar.

Yetişkinler İçin Balık Yağı

Yetişkinler için balık yağı çocukların aksine genellikle hap ya da kapsül olarak üretilir. Gelişme çağlarını geride bırakarak adım adım yaşlılığa ilerleyen yetişkinler için ise Omega 3 kalp sağlığı, bilişsel fonksiyonların dirayeti ve kemik sağlığı açısından önemlidir. 

Balık Yağı Faydaları Nelerdir?

Balık yağlarının sağlığa faydaları olacağına dair ilk kanıt epidemiyolojik çalışmalardan elde edilmiştir. Bu çalışmalara göre yerel yaşam tarzlarının bir sonucu olarak büyük miktarlarda balık tüketen Grönland Eskimoları gibi toplumların, aynı popülasyona sahip Danimarkalılara göre beklenenden daha az miyokard enfarktüsü, astım,sedef hastalığı ve diyabet hastalığına yakalandığı tespit edilmiştir.(2)

Balık yağının içerisindeki omega 3 yağ asitleri kaynaklı olarak insan vücudu üzerinde fiziksel ve ruhsal türde birçok faydası bulunur. Bu olumlu etkiler arasında; çeşitli kalp hastalıkları, kolesterol seviyelerindeki bozukluk, depresyon, anksiyete bozukluğu, bilhassa çocuklarda rastlanan dikkat problemleri ve zayıflayan bağışıklık sistemi tedavilerinde yardımcı olarak kullanılması sayılabilir. 

balık yağı kapsüllerinden kalp şekli yapan adam

Diet and Reinfarction Trial (DART) adlı çalışmada, yaklaşık 1.000 İngiliz kalp hastasına 2 yıl boyunca her hafta sadece iki porsiyon yağlı balık yemeleri tavsiye edildi. Çalışmanın sonucunda; "Balık yağı tavsiyesi yapılan grupta, balık yemeyen gruba oranla %29 daha az insanın öldüğü tespit edildi.  Bu denemede tam olarak ne oranda EPA/DHA alımı yapıldığı  belirlenmedi, ancak günde yaklaşık 600 ila 900 mg olduğu tahmin edildi.(1)

Hamilelik dönemindeki kadınların düşük yapma riskini azalttığı ve sağlıklı bir gebelik dönemi geçirmelerine yardımcı olduğu, yapılan araştırmalar sonucu ortaya konulmuştur. Ayrıca sağlıklı hamilelik döneminin yanı sıra doğurganlıkta artış sağladığı da Omega 3 balık yağı faydaları arasında yer alır.

İnsanlarda yaşın ilerlemesi ile birlikte zihinsel işlevler yavaşlayarak demans sorunu görülmeye başlar ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların nüksetme olasılığı artar. Bununla beraber düzenli olarak balık tüketen ya da balık yağı kapsül kullanan kişilerin yaşlılık dönemlerinde, bilişsel fonksiyonlarının akranlarına nazaran daha yavaş azaldığını gösteren çalışmalar mevcuttur. 

Balık yağı çocuklar için gelişimlerinin önemli bir parçası olan kemik gelişimine katkıda bulunan bir üründür. Çünkü yaşlanma ile birlikte kalsiyum ve D vitamini yetersizliğine bağlı olarak vücuttaki kolajen seviyesi azalır ve kemik kaybı gelişmeye başlar. Bu bağlamda, belirtilen vitamin ve minerallerin yeterli miktarlarda alınmasının yanı sıra balık yağı takviyesinin kemik sağlığı üzerinde etkileri olduğu, kabul gören bir bilgidir.

Balık Yağı Cilde İyi Gelir Mi?

Çeşitli cilt hastalıklarının tedavisinde kendini gösteren balık yağı, sanılanın aksine ciltte akne oluşumuna sebep olmaz. Bilakis sedef ve akne gibi zührevi hastalıkların tedavisinde takviye ürün olarak dermatologlar tarafından tercih edilir. 

Solom Dilimleri Tabakta Duruyor

Balık Yağı Kilo Aldırır Mı?

Balık yağı kilo alımına neden olmaz, hatta kilo vermek isteyen kişilere diyetisyenleri tarafından balık yağı kullanmaları tavsiye edilir. Hatta balık yağı özellikle spor yapan kişilerde, performansla doğru orantıda egzersizin etkisini artırır. 

Balık Yağı Eksikliği

Balık yağı eksikliği doğrudan Omega-3 eksikliğini çağrıştıran bir durumdur. Vücudun yapı taşlarını destekleyen bu yağ asitlerinin yetersiz olması, birçok farklı noktada kendini belli edebilir. Yaşamsal faaliyetlerinizin üzerinde büyük bir öneme sahip balık yağı eksikliği belirtileri başlıca şunlardır:

  • Tırnaklarda meydana gelen deformasyon,
  • Cildin kuruyup, sertleşmesi,
  • Saç diplerinin kuruması sonucunda, ortaya çıkan kepek sorunu,
  • El ve ayakların sürekli soğuk olması,
  • Dikkat bozukluğu,
  • Görme yetisinde ortaya çıkan bozukluklar,
  • Anksiyete ve depresyon,

Söz konusu sağlık sorunları ile hayatınızın bir noktasında karşılaşmamak adına, düzenli balık yağı tüketmeniz tavsiye edilir.  Çoğu zaman yediğimiz besinler, balık yağı ihtiyacını karşılamada yetersiz kalır.  Vücudunuzun ihtiyaç duyduğu yağ asitlerinin eksikliğini en aza indirmek için her gün düzenli olarak balık yağı takviyesi almanız, uzmanlar tarafından önerilir. 


Balık Yağı Kapsülleri ve Yeşillikler bir arada

Balık Yağı Nasıl Kullanılır?

Balık yağı takviyeleri kapsül, hap veya şurup olmak üzere farklı yöntemler ile satışa sunulmaktadır. Ayrıca balık yağları, içerken kolaylık sağlaması adına çocuklar için çiğnenebilir tabletler halinde de üretilir. Hangi yöntemin sizin için daha uygun olduğunu veya hangisini tercih etmeniz gerektiğini, doktorunuza danışarak öğrenebilirsiniz.  

Balık Yağı Hamilelikte Kullanılır Mı?

Hamilelikte balık yağı kullanımı hem anneye hem de bebeğin gelişimine fayda sağlar. Balık yağının sağlıklı bir hamileliğin teminatı olmasının yanı sıra, düşük riskini azaltığı ve doğurganlık üzerinde olumlu etkilerinin olduğu yapılan araştırmalar ile ortaya konulmuştur.

Balık Yağı Her Gün Kullanılır Mı?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen günlük EPA ve DHA oranı 250-500 mg olması ile birlikte, ortalama bir balık yağı kapsülü içerisinde 500 mg DHA ve EPA vardır. Bu bağlamda, balık yağını günlük lif ihtiyacını karşılayabilecek olan kişiler her gün tüketebilir. Ancak kullanım dozunu doktorunuza danışarak hayatınıza uygulamanız, daha güvenli bir tercih olur. 

Balık Yağı Ne Zaman İçilmeli?

Balık yağı takviyesini sabah aldıysanız, günlük lif ihtiyacınızı akşam olduğunda karşılamanız önerilir. Çünkü bu sayede iki besin ögesinin de etkileşime geçmesi engellenebilir. Balık yağını bu kurala uyarak tükettiğiniz sürece; dilerseniz sabah aç karnına, dilerseniz de spor yaptıktan sonra ya da uyumadan önce içebilirsiniz.

Balık Yağının Zararları

Belirlenen dozajın üzerinde bir alım yapılmadığı sürece balık yağının yan etkilerinden söz etmek pek mümkün değildir. Balık yağının en büyük dezavantajları; Yoğun bir kokuya sahip olması ve bazı durumlarda mide bulantısına sebebiyet verebilmesidir. Yoğun koku ve mide bulantısına mani olmak adına, hap ya da kapsül yerine şurup ve çiğnenebilir tablet gibi ürünleri tercih edebilirsiniz.  

Bir çok besinde olduğu gibi, balık yağı tüketiminde de birtakım alerjik durumlar ve tüketim miktarlarına bağlı olarak olumsuz durumlar oluşabilir. Olumsuz durumlarla karşılaşmamak adına balık yağı kullanmaya başlamadan önce, mutlaka doktorunuza danışarak bilgi almanız gerekir.

Eğer doktorunuz kontrol sonrası balık yağı kullanmanıza onay verdiyse, balık yağını kendisinin belirlediği dozaja kadar tüketmeniz, sonrasında yaşayacağınız sorunların önüne geçmenizi sağlar.


Balık Yağı Kapsüleri Kase İçerisinde ve Etrafa dağılmış

Balık Yağı Takviyesi Kullanılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Balık yağı başta olmak üzere sağlığımız için gerekli olan tüm besin ögelerinin en güvenli alım yöntemi, doğal yollarla olanıdır. Haftada 2-3 kez balık tüketme imkanı bulunan bireylerin, balık yağı ihtiyacını beslenme yoluyla karşılamaları daha yararlıdır. Ancak haftada 2 porsiyon yağlı balık tüketme şansı olmayan bireylerin doktorlarına danışarak balık yağı gıda takviyesi tüketmelerinde fayda vardır. 


Balık yağı alırken nelere dikkat edilmeli konusunda ayrıntılı bilgi için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.


En İyi Balık Yağı

Kendiniz ve sevdikleriniz için doğal ve güvenilir balık yağı almak herkesin arzusudur. En iyi balık yağı araştırması yaparken öncelikle bilinen markalar arasında detaylı bir araştırma yapmanız önerilir. Aldığınız ürünün menşei ve içeriğini mutlaka incelemelisiniz. İncelemeyi yaparken;

  • Balık yağ asitlerinin nasıl ve hangi balıklardan elde edildiği,
  • IFOS onaylı Omega-3 olduğundan emin olunması,
  • Balık yağının nasıl muhafaza edildiği,
  • Alınan ürün kapsül formatında ise, kapsülün nasıl ve neyden imal edildiği,
  • Hangi yağ asitlerini içerdiği,
  • Kosher veya Helal gibi sertifikalara sahip olup olmadığı,
  • Şeker, koruyucu, tatlandırıcı gibi zararlı bileşenleri içerip içermediği,
  • Hangi yaş aralığı için uygun olduğu konularına özellikle dikkat etmeniz gerekir.

Unutmayuınız ki en iyi balık yağı kişinin yaşına, ihtiyacına ve sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.  Hangi balık yağının siz ve aileniz için daha uygun olduğuna karar verirken aile hekiminize danışmayı ihmal etmeyiniz.


Omega-3 balık yağı içeren besinler hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için https://www.phytocenter.com.tr/blog/omega-3-faydalari-ve-omega-3-hakkinda-bilmeniz-gerekenler sayfasını inceleyiniz.


Kaynaklar:
  1. https://anaboliclabs.com/User/Document/Articles/Omega%203/2.%20Harris,%20n-3,%202004.pdf
  2. https://www.sciencedirect.com/sdfe/pdf/download/eid/1-s2.0-S0261561499900729/first-page-pdf