D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir? D Vitamini Nelerde Var?

Kemik sağlığı için önemli bir yeri bulunan D vitamini eksikliğini farklı şekillerde gösterir. İç hastalıklar başta olmak üzere, halsizliğe bağlı olarak depresyon gibi psikolojik hastalıklara kadar oldukça farklı biçimlerde ortaya çıkan D vitamini eksikliği vücut üzerinde patolojik etkilere sahiptir.  

D Vitamini Nedir? 

Yağda çözünen vitaminlerden biri olan D vitamini “Kalsiferol” olarak da bilinir. Her ne kadar adı vitamin sınıfında anılsa da aslında bu vitamin yağda çözünen bir hormon olarak, hormonal mekanizmalarda görev alır. Bu nedenle D vitamini nelerde var, sorusunun cevabı hayvansal ve bitkisel olmak üzere ikiye ayrılır.

Bunlardan ilki ergokalsiferol olan D2 vitaminidir ve bitkisel kaynaklıdır. Diğeri ise Kolekalsiferol adıyla da bilinen D3 vitaminidir ve hayvansal kaynaklıdır.

D3 vitamini vücutta cilt dokusunun güneş ile teması sonucunda oluşur. Ardından birtakım reaksiyon silsilesine uğrayan D vitamininin inaktif formu olan kolekalsiferol ilk etapta karaciğere, oradan da böbreklere giderek aktif formu olan 1,25 dihidroksi kolekalsiferole dönüşür. Yeterince güneş ile temas edilmediği durumlarda, yani ciltten kolekalsiferol sentez edilemediğinde ise D vitamini eksikliği ortaya çıkar. 

D Vitamini Ne İşe Yarar? 

Vücutta cildin güneşle teması sonucu üretilen D vitamini kemik sağlığından bağışıklık sisteminin gelişmesine kadar oldukça güçlü etkilere sahiptir. D vitamininin hücre zarının korunmasından hormon sentezine, kolesterol biyosentezinden kemik sağlığının desteklenmesine kadar birçok faydası vardır. 

Yapılan son araştırmalar sonucunda, bu vitaminin yangısal süreci (inflamasyon) baskılayıcı etkisi olduğu ve kanser tedavisine yardımcı olabileceğine dair veriler elde edilmiştir. Bağışıklık sistemini desteklediği ve viral enfeksiyonların tedavisine destek sağladığı ise kabul gören bir bilgidir. 

D Vitamini Kaynağı Nedir?

D vitamininin en temel kaynağı güneştir. Bu vitamin, cilde temas eden ultraviyole ışınlarının akabinde oluşan bazı metabolik süreçlerin bir sonucu olarak üretilir.

Bu sebeple her gün, yüz ve kollar açık bir şekilde güneşin geliş açısına bağlı olarak, saat 11.00-15.00 sularında yaklaşık 20-30 dakika güneşlenerek vücudunuz için yeterli oranda D vitamini üretimi sağlayabilirsiniz. 

Günlük D vitamini ihtiyacınızı sadece besinler ile sağlamanız mümkün değildir. Çünkü D vitamini içeren besinler günlük ihtiyacın sadece yüzde 20’lik kısmının karşılanmasına yardımcı olur. Güneş ışığından faydalanamayan bireyler, bu bağlamda risk altındadır. Dolayısı ile bu kişilerin uzman bir hekim ile görüşerek D vitamini takviyesi alabilir veya uygun bir yöntem ile vitamin eksikliğinin giderilmesi sağlanabilir. 

Yapılan araştırmalar, en iyi D vitamini kaynağı olan güneşin ultraviyole ışınlarından korunmak amacıyla sürülen koruyucu kremlere ek olarak, kıyafetle ve pencere arkasından güneşlenmenin D vitamini üretimini sekteye uğratabileceği tezini ortaya koyar.

Buna ek olarak aynı araştırmaların sonucunda, düzenli bir şekilde uyumanın D vitamininden daha fazla verim alınması adına önemli olduğu sonucuna varılmıştır.

D Vitamini Değeri Kaç Olmalı?

İnsan vücudunda bulunması gereken ideal D vitamini değerleri belirli yaş aralıklarına göre değişkenlik gösterir. D vitamininin kandaki değeri nanogram/milimetre cinsinden ölçülür. Uzmanlar tarafından önerilen günlük D vitamini seviyeleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• 0-1 yaş aralığı için 400 IU
• 1-70 yaş aralığı için 600 IU
• 70 yaşının üzeri için IU 

D vitamini eksikliği halinde kemikler yumuşak, ince ve esnek bir hale gelerek kırılma riskiyle karşı karşıya kalır. Bu durum bilhassa yaşlı kimseler için geçerlidir. Ayrıca D vitamini yetersizliği osteoporoz ve bazı kanser türleriyle de doğrudan alakalıdır.

D Vitamini Eksikliği Neden Olur? 

Birçok farklı şartlar neticesinde D vitamini eksikliği ile karşı karşıya kalınabilir. Bunların içinde en sık görüleni yeterince güneş ışığından faydalanmamaktır. Bu durum kapalı alanda uzun süre kalmak ve güneş kremi kullanmanın yanı sıra coğrafi etkenlere bağlı olarak da kendini gösterebilir.

Eğer güneş ışınlarının dik olarak gelmediği bir yerde yaşıyorsanız, coğrafyanızın tabiatı gereği D vitamininden yeterince faydalanmanız mümkün değildir. 

Vücutta gebelik ve obezite gibi nedenlerle artan ihtiyaç durumu da bu eksikliği tetikleyebilir. Anne sütü ile beslenen ve D vitamini takviyesi verilmeyen bebekler de risk grubunda sayılır. Dolayısıyla bu dönemlerde annelerin özellikle D vitamini içeren yiyecekler ile beslenerek bebeklerine de gerekli aktarımda bulunmaları gerekir. 

D Vitamini Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Sağlık kuruluşlarına başvurduğunuzda doktorunuz tarafından size öncelikle D vitamini eksikliğine dair sorular sorulur. Akabinde 25-hidroksivitamin D düzeyini belirlemek için D vitamini testi yaptırmanız gerekir.

Vücuttaki D vitamini düzeyinin en iyi göstergesi 25-hidroksivitamin D’dir. Çünkü D vitamini kan dolaşımı esnasında en çok bu formda görülür. Son olarak ölçülen değerlerinizin seviyeleri nanomole/litre (nmol/l) ya da nanogram/mililitre (ng/ml) olarak ifade edilir. Değerlerinizin seviyeleri ise şu şekilde sıralandırılır:

• Ciddi Eksiklik: 30 nmol/Litrenin altında (12 ng/mL)
• Hafif Eksiklik: 30nmol/L (12 ng/mL) ile 50 nmol/L (20 ng/mL) arasında
• Normal Seviyeler: 50 nmol/L (20 ng/mL) ile 125 nmol/L (50 ng/mL) arasında
• Yüksek Seviyeler: 125 nmol/L’den (50 ng/mL) yüksek

D Vitamini Eksikliği Kimlerde Görülür?

D vitamini eksikliği, bütün yaş aralıklarını kapsayan ve bilhassa kemik yapısını derinden etkileyebilecek belirtiler ile ortaya çıkar. Yetişkin bireylerde görülen eksiklik onların kemik ve kas genetiklerinde zarara yol açarken; çocuklarda bu durum kendini sıklıkla raşitizm hastalığı ile gösterir.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri

D vitamini eksikliği belirtileri pek çok hastalığa zemin hazırlayabilir. Bu hastalık türleri belirli yaş aralıklarında ve çeşitli durumlar sonucunda değişkenlik gösterebilir. Ancak D vitamini eksikliğine bağlı olarak; vücut ağrısı, halsizlik, yürüme zorluğu, kemik ağrısı, güçsüzlük, saç dökülmesi, baş ağrısı ve depresyon gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 

D Vitamini Eksikliği Hastalıkları

Yetişkinlerde uzun süreli D vitamini eksikliği belirtileri kemik erimesi, kemik yapısında bozukluk, kas dirayetinde azalma ve düşük riskinde artış olarak görülür. Buna ek olarak halsizliğe bağlı olarak ruhsal hastalıklar da D vitamini eksikliğinden kaynaklanan hastalıklar arasındadır.

Çocuklarda ise aynı eksiklik raşitizm adı verilen rahatsızlığa yol açar. Raşitizm, genellikle çocuklarda aşırı ve uzun süreli D vitamini eksikliğinden dolayı ortaya çıkan kemik yumuşaması ve zayıflaması olarak kendini gösterir.

Bu hastalık; büyüme geriliği, bacaklarda eğrilik, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, göğüs kafesinin deforme olması gibi kemik genetiğinde kalıcı bozukluklara neden olur.  

D Vitamini Nasıl Yükselir?

Gıda ve ilaç takviyeleriyle belirli bir seviyeye ulaşması mümkün olsa da D vitaminini asıl yükselten yegâne kaynak güneştir. Ultraviyole B (UVB) ışınları D vitamininin en güçlü kaynağıdır. Gıdalarda ise en çok yağlı balık türlerinde bulunan bu vitamin, yumurta, süt ve süt ürünlerinde de mevcuttur. 

D Vitamini Eksikliği Kaç Günde Düzelir?

Güneş kremi olmadan sadece 6 gün boyunca güneş ışığına maruz kalmak diğer 49 gün boyunca güneşten hiç faydalanmama durumunu telafi edebilir. Zira vücut yağları, D vitamini fazlalıklarını yağ hücreleri içerisinde depolayarak ihtiyaç olduğu dönemde serbest bırakır. 

D Vitamini Eksikliğine Ne İyi Gelir?

En iyi D vitamini olarak da bilinen güneşten faydalanmanın yanı sıra besin ve ilaç takviyeleri bu eksikliğe iyi gelen kaynaklar arasındadır. Yaşadığınız bölgenin durumuna bağlı olarak ihtiyacınızı bu kaynakların içinden seçerek karşılayabilirsiniz.

D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Güneşin az bulunduğu dönemlerde ya da coğrafyalarda beslenme ve diyet düzeninize D vitamini açısından zengin besinleri eklemeniz gerekir. Peki, D vitamini nelerde var?

• Somon, uskumru ve ton balığı gibi yağ bakımından zengin deniz ürünleri
• Süt ve süt ürünleri
• Yumurta
• Doğal meyve suları
• Balık yağı
• Tahıl ürünleri

D Vitamini Faydaları Nelerdir?

D vitamini faydaları tıpkı eksiklikleri gibi fiziksel ve ruhsal olarak kendini gösterir. Bunların içinde bilinen en büyük faydaları kemik gelişimine sağladığı katkının yanı sıra, vücudu enfeksiyonlara karşı koruması ve kronik hastalıkların önüne geçmesidir. Üstelik, D vitamininin obeziteye karşı da koruyucu olduğu, yapılan araştırmalar sonucunda saptanan faydalar arasındadır. 

D vitamininin aynı zamanda beyinde mutluluk hormonu salgılanmasında da faydalı olduğu saptanmış ve depresyon teşhisi konulan hastalarda bu vitamin seviyesinin ideal seviyelere getirilmesiyle olumlu sonuçlar elde edilmiştir. 

D Vitamini Nasıl Alınır?

D vitamini, başta güneş olmak üzere çeşitli besin ve takviye ürün çeşitleri içerisinde bulunur. Yaşadığınız coğrafyaya ve elinizdeki imkanlara ek olarak vitamin haplarıyla da temin edebileceğiniz D vitamini, bebeklik dönemlerinden itibaren insan anatomisi için geliştirici özelliklere sahiptir.

Günümüzde sürekli olarak gelişen sağlık sektörü bu mühim duruma karşılık sunduğu takviye ürünler ile D vitamini eksikliğinin önüne geçmeyi amaçlar. Ancak yine de bir müşteri olarak satın alacağınız takviye ürünü doktor kontrolünün yanı sıra bilinen ve güvenilen bir markadan tercih etmeniz, sağlığınız için önem teşkil eder. 

En İyi D Vitamini

En iyi D vitamini kişilerin ihtiyacına ve hekimlerin tavsiyesine göre değişkenlik gösterebilir. Bununla beraber günümüzde takviye gıda pazarında birçok farklı firma ürünlerini müşterilerle buluştururken, bunların içerisinden Pharmaton ve Supradyn gibi firmalar dikkat çeken firmalardır.